Бид ээлжит ярилцлагын зочноор “Мазаалай” аялагч клубийн тэргүүн М.Дархижав (Даагий)-г урилаа. Та түүнийг Facebook дээрх хамгийн том аяллын группүүд болох “Амьдрал бол аялал” болон “Монголоороо аялцгаая” зэрэг группүүдээр сайн мэдэх байх. Тэрээр бидэнтэй аялалд явахад заавал мөрдөх үнэт зөвлөгөө болон анхны аяллын дурсамжуудаа хуваалцаж ярилцлаа. 

Намайг Дархижав гэдэг. Аялал жуулчлалын мэргэжилтэй бөгөөд энэ чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг компанитай. Тиймээс аялах цагийг ажил маань өөрөө олгодог давуу талтай. 

Мөн сүүлийн жилүүдэд бид нийгмийн хариуцлагын хүрээнд олон нийтийг соёлтой, зөв аялахыг уриалах контент бүтээж байгаа. 

Анх Дорнодоос Улаанбаатар хотод оюутан болж ирээд аялал гэх зүйлтэй танилцаж билээ. Оюутны амьдралаа эхлүүлсэн тэр намар багш болон ангийнхантайгаа Богд хан уулын оргил Цэцээ гүн рүү явсан нь миний хувьд албан ёсны анхны аялал байв. 

Миний төрж өссөн Дорнод аймгийн хойд хэсэг ой ихтэй. Аймгийнхаа уул тал, ойгоор нь ч аялж үзээгүй атлаа хотод ирээд анх аялалд явж байсан гэхээр сонин санагдаж магадгүй. Гэхдээ хурдан морины унаач хүүхэд байхдаа аавыгаа дагаад сумдын наадамд явдаг байсныг аялалд тооцож үзэхгүй бол шүү дээ. Харин өдгөө Монгол орныхоо дийлэнх газруудаар аялсан байна. 

Аялал сонирхогч залуусыг нэгтгэсэн Мазаалай клубээ 2018 оны 2-р сарын 8-нд албан ёсоор байгуулж байсан. Аялалд сонирхолтой олон залуус гишүүнээр элсэж жил бүрийн төлөвлөгөөт аяллуудад хамрагдан дурсамж бүтээсээр байна. Клубт элсэх нь танилын хүрээгээ тэлэх, шинэ газар үзэхээс авхуулаад хямд өртгөөр эрсдэл багатай аялах зэрэг олон давуу талуудыг олгодог. 

Клуб маань цөөнгүй нээлттэй дэмжигчидтэй бөгөөд татвараа төлдөг албан ёсны 100 орчим гишүүнтэй. Өндөр уул, уулын гүйлт, алхалт, дугуй сонирхогч зэрэг олон төрлийн хобби бүхий залуус нэгдэж аялалд явдаг. 

Нэрийн хувьд, удаан хэлэлцсэний дүнд клубтээ “Мазаалай” гэж нэр хайрласан. Уг нэрийг өгсөн нь дэлхийн 200 гаруй улсаас зөвхөн манай Монгол улсад амьдардаг говийн баавгай мазаалайг нийгэмдээ таниулах, хамгаалах үйлсэд өөрсдийн хувь нэмрээ оруулах давхар зорилго тээсэнтэй холбоотой. Тиймдээ ч бид жил бүр мазаалайн хоол тэжээлд зориулан хандив цуглуулж өгдөг уламжлалтай болсон билээ.   

Хүмүүс гудамжинд нэг нэгэнтэйгээ таарчхаад Монгол нээрээ жижигхэн шүү гэж хошигнодог. Харин би Монгол том, хүн ам цөөн учраас нэг нэгэнтэйгээ таардаг юм шүү дээ гэж хошин байдлаар залруулахыг хичээдэг. Монголын газар нутаг бол үнэхээр том. Нэг бүрчлэн үзнэ гэвэл маш олон жил шаардагдах нь тодорхой.

Заавал аялах газруудын хувьд би эх орныхоо хилийн бүс нутгуудаар аялаад үзээрэй гэж зөвлөнө. Хил орчимд хүний хөл бага хүрсэн үзэсгэлэнтэй газрууд маш олон бий. Жишээлбэл, Өмнөговь аймгийн Номгон, Хүрмэн сумын урд хэсгээр явах, Дорнод аймгийн Халхгол чиглэлд явахдаа цаашаа Нөмрөгийн ДЦГ-т хүрэх, Булган аймгийн хойд сумдаар явах гэх мэт аймаг бүрд нуугдмал, хүмүүс төдийлөн мэддэггүй үзэсгэлэнт газар орон их бий. 

Хаашаа, яаж, хэнтэй явахаас хамаарч аяллын бэлтгэл өөр өөр байдаг. Гэхдээ аяллын ерөнхий бэлтгэл бол ижилхэн байдаг: 

• Төлөвлөгөө гаргах 
• Очих газраа судлах
• Цаг агаарын байдлыг урьдчилан харах 
• Эмийн сан бэлдэх 
• Нэмэлтээр шаардлагатай бол хүрз, гар чийдэн, олс татлага, чүдэнз, GPS, газрын зураг зэргийг бэлдэх гэх мэт.  

Түүнчлэн аялалд тохирсон чанартай гутал, үүргэвч, майхан болон хувцаснуудаа бэлдэх нь мэдээж чухал. Хэрэв аялахаар төлөвлөж буй хүмүүст нэг зөвлөгөө өгөөч гэвэл би аяллын хэрэгсэл чанартай байх ёстой гэдгийг дахин дахин хэлнэ. Чанартай хувцас, эд хэрэгсэл нь зөвхөн тав тухыг хангаад зогсохгүй амь насыг тань аврах тохиолдол ч бий.

Би аялал бүрдээ заавал олон үйлдэлтэй тонгорго, эмийн сан, чүдэнз зэрэг зүйлсийг авч явдаг. 

Ярилцлагын төгсгөлд Стора-ийн уншигчдадаа зориулж гурван зүйлийг захимаар байна. Нэгдүгээрт, эрсдэлгүй, дурсамжтай аялал бүтээхэд төлөвлөгөө хамгийн чухал. Хоёрдугаарт, аялахаасаа өмнө судалгаагаа сайн хийж байгаарай. Хоноглох газар, маршрут, цаг агаар гэх мэт зүйлсийг орхигдуулалгүй урьдчилан судлахаа битгий мартаарай. Эцэст нь, аялахыг хүсэж байгаа бол зүгээр л аял. Ажлаа дуусгаад эсвэл мөнгөтэй болоод явна гэх мэтчилэн олон асуудлаас болоод аялж чаддаггүй хүмүүстэй олон таарч байсан. Гэвч зориглоод аялсан хүн буцаж ирээд харамссан түүхийг би хэзээ ч сонсож байгаагүй. Тиймээс зориг гарган бодож буй тэр аялалдаа яваарай.